Şizoaffektif nedir, birden fazla ruh sağlığı sorununun karışımından meydana gelen bir bozukluğa verilen addır. Şizofreni ve duygudurum bozukluğunun bir arada görülmesi olarak da tanımlanabilir. Şizoaffektif bozukluk, diğer psikolojik rahatsızlıklarda olduğu gibi hemen tanımlanabilen bir sorun değildir. Bunun sebebi birçok psikolojik rahatsızlığın karışımı niteliğinde seyretmesidir. Bu bozuklukta şizofrenide olduğu gibi gerçekle bağın kopması, halüsinasyon gibi durumlar gözlemlenebilir. Aynı zamanda duygudurum bozukluklarında olduğu gibi uçlarda bir ruh hali, konsantrasyon eksikliği ve gün içinde yapılacak işleri yerine getirme konusunda yetersizlik gibi durumlar da görülebilir. Şizoaffektif bozukluk şizofreni ve duygudurum bozukluğu ile yakın bir bağ içindedir.

Şizoaffektif bozukluk yaşayan bireylerde ergenlik döneminde ani semptomlarla bu bozukluk kendini gösterebilir. Bu sorun kendini göstermeden önce stres faktörü söz konusu olmaktadır. Genellikle de bu kişilerin ailelerinde de duygudurum bozukluğu yaşayan bireyler vardır. Şizoaffektif bozukluk şizofreniye nazaran toplumda görülme olasılığı daha azdır, yaklaşık yüzde 0,5 civarındadır. Kadınlarda görülme sıklığı erkeklere göre daha fazladır. Şizoaffektif bozukluk şizofreni ile karışabilir. Şizoaffektif bozukluk ile şizofreni arasındaki fark, şizoaffektif bozukluk şizofreni belirtileri içermesine rağmen ek olarak majör depresyon ve bipolar bozukluğu da içerisinde barındırır.

Şizoaffektif Bozukluk Belirtileri

• Depresif ve manik bir ruh hali
• Kendini dış dünyadan izole etmeye çalışmak
• Düşüncede karmaşıklık
• yetiHalüsinasyon
• Paranoid düşünce yapısı
• Var olmayan sesleri duyma
• Dikkatte azalma, konsantre olamama
• İştahın düzensiz olması
• Değersizlik inancı ve umutsuzluk
• İntihar ve ölüm düşünceleri
• Düşünce uçuşmaları
• Alışılmışın dışında davranışlar
• Kendine zarar verme pahasına riskli davranışlar sergileme
• Uykusuzluk sorunları
• Konuşmanın artması veya hızlanması gibi birçok durum şizoaffektif bozukluk belirtileri arasındadır. Çevrenizde şizoaffektif bozukluk belirtileri gösteren biri varsa bir psikolog veya psikiyatr ile görüşmesi için yönlendirebilirsiniz.

Şizoaffektif Bozukluk Tanı Kriterleri

Danışan aşağıda yazılı 6 kriterden birini dahi karşıladığı takdirde şizoaffektif bozukluk tanısı alır;

1. Şizofreni semptomları sergileyen duygudurum bozukluğu durumları
2. Duygudurum semptomları sergileyen şizofreni durumu
3. Şizofreni ve duygudurum bozukluğunun aynı anda görülmesi
4. Duygudurum bozukluğu ve şizofreni ile bağlantısız bir diğer psikozun görülmesi
5. Duygudurum bozukluğu ve şizofreni arasında yer alanlar
6. Yukarıda verilen 5 kriterin kombinasyonunun görüldüğü durumlar

Şizoaffektif Bozukluk DSM-5 Tanı Kriterleri

Şizoaffektif Bozukluk DSM-5 ‘te yer alan bir psikolojik rahatsızlıktır. Orada yer alan tanı kriterleri de tanı koyabilmede etkilidir.

1. Sürekli bir rahatsızlık döneminde şizofreni ile aynı anda majör depresif veya manik bir sürecin de olması.
2. Aynı rahatsızlık döneminde, güçlü duygusal belirtiler olmadan, en az 2 hafta süren kuruntulu fikirler ya da halüsinasyonların görülmesi.
3. Duygudurum değişimi ile uyumlu belirtilerin klinik sorunun aktif ve artan aşamalarında, zamanın çoğunluğunda devam etmesi.

Şizoaffektif bozukluk DSM-5 ‘te yer aldığı gibi ICD’ de de yer almaktadır. Gidilecek uzman her iki sınıflama sistemine de bakabilir. Uzman incelemeleri yaptıktan sonra DSM-5 ‘te olduğu gibi şizoaffektif bozukluk icd kodu ile de bir nevi şizoaffektif bozukluk testi yaparak hastalığın tanısını koyabilmektedir.

Şizoaffektif Bozukluk Neden Olur?

Şizoaffektif Bozukluk da şizofreni gibi genetik nedenlerle oluşur. Ailesinde ruh sağlığı sorunları yaşamış kişiler olanlar risk grubunda yer alır. Şizoaffektif bozukluğa sahip kişilerin de ailelerinde şizofreni veya duygudurum bozukluğu yaşamış kişiler bulunmaktadır. Şizoaffektif bozukluk neden oluşur pek bilinmez ama beyinde yer alan serotonin ve dopamin gibi hormonların dengesizliğinin sebep olduğu düşünülmektedir.

Şizoaffektif Bozukluğu Olanlar Evlenebilir mi?

Şizoaffektif bozukluk olan kişiler, şizofreni de barındırdıkları için evlenmeleri yasal olarak pek mümkün değildir. Ancak iki tarafın da onayı olursa evlenmesine kanunen izin verilebilir. Şizoaffektif bozukluğu olan biri evlenmeden önce doktoru ile görüşmeli ve fikir almalıdır.

Şizoaffektif Bozukluk Tedavisi

Şizoaffektif bozukluk tamamen iyileşir mi, şizoaffektif bozukluk düzelir mi gibi sorular sorabilirsiniz. Şizoaffektif bozukluk tedavi edilebilir fakat tamamen yok edilemez, kişinin hayatında daima var olacaktır. Bu kişiler tedavi ile şizoaffektif bozukluk belirtilerini kontrol edebilir ve normal, sağlıklı bir hayat sürebilir.

Şizoaffektif bozukluk nasıl tedavi edilir sorusuna verilebilecek en iyi yanıt, şizoaffektif bozukluk için en uygun tedavi yöntemi ilaç ve psikoterapinin beraber kullanılmasıdır. Bu kişilere bireysel terapi uygulanmalıdır. Aile veya grup terapisi ile de kişinin psikososyal olarak gelişmesi tedavinin etkisini artırabilmektedir. Şizoaffektif bozukluk tedavisi ne kadar sürer derseniz net bir süre söylenemez ama uzun süren bir tedavisi olduğu bilinmektedir.

Şizoaffektif Bozukluğunda Kullanılan İlaçlar

Şizoaffektif bozukluk ilaçları; antidepresan, duygudurum dengeleyici ilaçlar ve antipsikotikler olmak üzere 3 bölümden oluşur.

• Antidepresan: Altta yatan sorun depresyonsa antidepresanlar ile üzüntü, uyuma ve konsantrasyon sorunları tedavi edilebilir. Çoğunlukla fluoksetin, escitalopram ve sitalopram adlı ilaçlar kullanılır.
• Duygudurum dengeleyici ilaçlar: Şizoaffektif bozukluk bipolar türde olursa bu ilaçlar, manik depresyonu dengeler. Lityum ve divalproex yaygın olarak kullanılır. Karbamazepin ve valproat gibi ilaçlar da duygudurumu dengelemek için kullanılabilir.
• Antipsikotikler: Nöroleptik olarak da bilinen bu ilaçlar paranoya, sanrı ve halüsinasyonları tedavi etmek için kullanılır. Klozapin, paliperidona, risperidon ve olanzapin kullanılabilir.