Covid-19 Çocuklar Üzerine Etkileri
Bu yazımızda Corona virüsünün çocuklar ve ergenler üzerindeki etkilerine değineceğiz.Dünyayı etkisi altına alan Covid-19 virüsü ve pandemi döneminde çocukların psikolojisini dengede tutmanın ipuçlarına bakacağız.
Covid-19 virüsü çocukları etkiler mi?
Çocukları etkileme düzeyi konusunda henüz az bilgi olmasına rağmen korona virüsün her yaş grubuna bulaşabilme durumu gözlemlenmiştir. Diğer yaş gruplarına oranla çocuklara bulaşma oranı azdır. Elde edilen bilgilere göre ise kronik rahatsızlık ve yaşlı bireylerde ölümle sonuçlanan vaka sayısı daha fazladır.
Covid-19 çocuklara nasıl anlatılmalı?
Covid-19 süreci bizler için olduğu gibi çocuklar içinde yeni bir süreç. Bizlerin yaşadığı endişe ve korkuların hepsini çocuklarda yaşıyorlar. Çocukların merak ettikleri şeyleri sormalarına izin vermeliyiz. Çocuklara doğru bilgiler açık, yalın ve anlayabilecekleri ifadeler kullanarak söylemeliyiz. Çocukların başkalarından ya da televizyondan edinecekleri yanlış bilgiler çok daha kötü sonuçlar doğurabileceğini unutmamalıyız. Kendilerini ve arkadaşlarını nasıl koruyabilecekleri konusunda bilgiler vermeliyiz. El temizliğinin virüsün yayılmasını önlemede önemi göz önünde bulundurularak el yıkamayı eğlenceli hale getirecek şarkılarla aktivite şeklinde öğretebiliriz. Çocuklarında bizlerinde güvende hissetmeye ihtiyacımız olduğunu göz önünde bulundurarak çocuklarımızla konuşabiliriz. Kurallara uyulduğu zaman virüsten korunduğumuzu çocuklara ifade edebiliriz. Çocuklarla konuşmayı sonlandırırken konuşmanın dikkatli ve rahatlatıcı bir şekilde sonlandırmalıyız.
Çocuklara Korona Virüsten Korunmayı Öğreten Yöntemler:
Okulöncesi dönemdeki çocukların korona virüsü göremedikleri için hastalığı zihinlerinde anlamlandıramayabilirler. Ebeveynleri olarak çocuğunuza korona virüsü anlatmak için şu yöntemi kullanabilirsiniz. Çocuğunuzla bir kağıda renkli kalemlerle virüs resmi çizin. Kolonyayı veya dezenfektanı çizdiğiniz virüsün üstüne dökün. Çizdiğiniz virüslerin kolonya ve ya dezenfektanla yok ettiğinizi çocuğunuza anlatabilirsiniz.
Covid-19 Çocukları Nasıl Etkiledi?
Covid-19 etkisi dünyada hala devam ediyor. Pandemi süreci her bireyin günlük rutinini farklı farklı etkiledi. Getirilen sokağa çıkma kısıtlamaları, okulların kapatılması, çevrimiçi dersler gibi hayatımıza pek çok yeni şey girdi. Hayatımıza yeni giren şeyler bizlerin normal dengesini bozdu. Çocuklarda da bu durum benzer şekilde gerçekleşti. Okula gidip arkadaşlarıyla vakit geçirdikleri dönemleri evde kısıtlı kalarak geçirdiler. Sosyal mesafeye uyulması gerektiği için akranlarıyla görüşemediler. Korona virüsünün yaşlı ve kronik hastaları daha çok etkilediği göz önünde bulundurularak akrabalarından uzak kaldılar. Çocukların yaşadığı büyük değişiklikler onları belirsizliğe itti. Bu belirsizlik içinde ne yapacaklarını tam anlamıyla bilmedikleri için de yetersiz hissettiler. Bu da çocuklarda kaygının artmasına ve kontrol edilememesine sebep oldu. Bu durumlar hem çocukların psikolojisini hem de ebeveynlerinin psikolojisini olumsuz anlamda etkiledi. Pandemi ve çocuklarda kaygı bozukluğuna yol açabilir. Corona ya da covid-19 çocuk ve ergenlerde panik atak, hastalık hastalığı, uyku problemlerine yol açabilir.
Covid-19 Sürecinde Çocuklardaki Hangi Değişikliklerde Yardım Alınabilir?
Okul öncesi çocuklarda (3-6 yaş) davranış ve becerilerde gerileme, anne babaya aşırı bağlanma ve ayrılamama, uyku sorunları, iştahsızlık, korkular, yatak ıslatma, zarar verici davranışlar, yabancılardan aşırı korkma, nedeni bilinmeyen ağrılar ve konuşma sorunlarda yardım alınabilir.
Okul dönemi çocuklarında (7-11 yaş) ise huzursuzluk, saldırganlık, aşırı bağlanma, kabuslar, belirgin konsantrasyon sorunları, yapması beklenen aktiviteleri yapmama, yaşa ve bilişsel gelişim düzeyine göre daha küçük yaşta çocuk davranışları sergilemesi şeklindeki davranış değişikliklerinde yardım alınabilir.
Ergenlik döneminde olan çocuklarda (12-18 yaş) döneme özgü birçok duygusal ve fiziksel değişiklik devam etmekte olduğu için, salgın hastalık ve zorunlu olarak evde kalma birçok soruna neden olabilir. Bazı ergenler böyle bir sorun olduğunu tamamen inkar edebilirler ve hayatlarında hiçbir değişiklik yapmayı kabul etmeyebilirler. Uyku ve yeme sorunları, aşırı huzursuzluk, saldırganlık, içe kapanma, üzüntü, yoğun kaygı, fiziksel ağrılar, davranış sorunları, alkol kullanımı gibi riski davranışlarda artış gözlenebilir. Bu davranış değişikliklerinde psikolojik yardım alınması önerilebilir.
Covid-19 Dolayısıyla Yaşamını Kaybeden Akrabaları Varsa Neler Yapılmalı?
Öncelikle yaşanan her kaybın acı olduğu unutulmamalıdır. Çocuktan bu durumu saklamamalı çocuğun yaş grubuna uygun olacak şekilde çocuğa doğru bilgi verilmelidir. Pandemi sürecinde cenaze geleneklerimizin tamamı yapılamasa da yapılmış ya da yapılacak olanlarda çocuğun kayba vedasını kabullenmesi için bulunması son derece önemlidir. Yas sürecinin son derece normal olduğu kabul edilmelidir. Yas sürecinin 5 aşaması vardır. Yetişkinde de çocuklarda da bu dönemler kendine has bir şekilde yaşanır. Bu aşamaların yaşanması son derece olağandır. İlk aşamada birey kaybı inkar eder ve inanmak istemez. Sonraki aşama öfke aşamasıdır. Bu aşamada birey kendini ya da çevresini suçlayabilir. Bu süreçte yaşanabilecek öfke ve kızgınlık normaldir. Pazarlık aşamasında ise birey daha uysal davranır. Yaşanan zor durumun kaldırılmasını ister. Depresyon aşamasında birey kendini güçsüz hisseder ve gerçeği kavrar. Son aşama olan kabullenme aşamasında birey yaşanan yoğun duyguları bir kenara bırakır. Kaybı kabullenir. Bu aşamaların uzun sürmesi ya da atlatılamaması durumunda psikolojik destek alınması önerilir.
