Özgüven Eksikliği Tedavisi ve Çözümleri

Özgüven Eksikliği Tedavisi Bayram Şimşek

Özgüven Eksikliği Nedir?

En basit tabirle özgüven, kendimize olan güvenimizdir. Peki hangi anlamda kendimize olan güven? Şöyle ki fiziksel, kişisel özelliklerimiz, değerlerimiz, ilgi ve yeteneklerimiz, yaptığımız bütün işler konusunda olumlu bir anlayışa sahip olmaktır. İstediğimiz şeyleri başaracağımıza dair inanç ve kararlılığımızdır. Özgüven; duygularımızı, duygularımızın neden olduğu düşüncelerimizi ve davranışlarımızı kapsar. Doğumla başlayıp 1 yaşına kadar süren dönem güven duygusunun oluştuğu dönem olarak kabul edilir. Bu dönemde verilen ilgi, şefkat ve sevgi özgüvenin oluşmasında önemli rol oynar. Bir şeyi yapma, konuşma, ifade etme vb. bir çok yapıyı oluşturmakta zorlanmaya özgüven eksikliği denir. Özgüven eksikliği tedavisi ve çözümleri olan bir psikolojik sorundur.

Özgüven Sahibi Olmak Bana Ne Kazandıracak?

Herkes hayatında başarılı ve mutlu olmak ister. Birçok kişi yeteneklerinin olduğunu, bir şeyler başarabileceğini düşünmektedir fakat başarısız olma korkusu insanları faaliyet geçmekten alıkoyar. Bir işe başlamaya cesareti olmayan insanları da çok duymuşsunuzdur. Özgüven aslında kendinizle ve çevrenizle barışık olmanız anlamına da gelir. Dışardan gelen olumsuz tepkilerin size zarar vermesine engel olmak da aslında özgüvenin bir işlevidir. Özgüven herkes için çok önemlidir. Hayata daha pozitif bakabilmeyi, dışardan gelen negatifliklerin etkisinde kalmamayı sağlar. Hayatımızı daha güzel ve mutlu bir şekilde sürdürebilmek için bu gereklidir.

İstediğiniz şeyleri elde ederken karşılaşacağınız zorlukların daha çabuk üstesinden gelebilirsiniz. Özgüven motivasyon sağlar ve bunun sonucunda da başarı getirir. Yapılan araştırmalarda da özgüvenli bireylerin iş yaşamında daha başarılı oldukları görülmüştür. Kendine güvenen insanlara başkaları da güvenir. Özgüven sizin stresli durumları da daha rahat atlatabilmenizi sağlar. Birey kendine güvendiğinde potansiyelini daha kolay ortaya koyar. Özgüvenli insan iyi ve kötü yönlerinin farkındadır. Özgüveni yüksek bireyler her yerde hareket ve sözleriyle fark edilirler.

Özgüven Eksikliği Tam Olarak Ne Anlama Geliyor?

ozguveni yuksek 300x203 Özgüven eksikliği ise kişinin kendisine güveninin olmaması veya az olması olarak açıklanabilir. Özgüven eksikliği kader değildir ve sizi istemediğiniz sürece ömür boyu sizinle olmaz. Özgüven eksikliği kişinin genel olarak ‘ben bunu yapamam, bunu başaramam, ben yetersizim’ gibi algılara sahip olmasıdır. Genellikle içe kapanıklık, sürekli negatif düşünme, eleştirileri reddetme, sosyal ortamlardan uzak durma gibi durumlarla birlikte gözlemlenir

Özgüven Eksikliği Ne Gibi Sorunlara Yol Açar?

Özgüven bireye yararlı ve sağlıklı bir duygu olduğu için eksikliği veya yokluğu bir takım sorunlara yol açabilir. Bu sorunlar aile hayatında, arkadaş ortamında, iş ortamında mutlaka kendini gösterecek ve bireyin psikolojik sağlığını olumsuz etkileyecektir. Bu sorunların en geneli başarısız olmak olabilir. Kendine güveni olmayan kişinin motivasyonu da düşük olur ve iş yaşamında mutlaka yeniliklerin ve çağın arkasında kalacaktır. İş yaşamı zaten bireylerin neredeyse en çok vakit geçirdikleri, sadece işten ziyade bireyin bir sosyal ortamıdır.

Özgüveni düşük olan bireyin cesareti de düşüktür. Dışardan gelen olumsuz tepkilere karşı çok hassastır. Bu yüzden her olumsuz tepki veya eleştirinin kendisine zarar vermesine karşı koyamaz. Bu eksikliği yaşayan bireyler için karşılaşılan zorluklar da birer kabusa dönüşür ve korkarlar. Kendine güvenmeyen insanlara başkaları da güvenmez. Kimse de kendine güvenmeyen biriyle çalışmak istemez.

Özgüveni düşük insanlar çokça kendini suçlayabilir. Bu da bireylerin depresyona girme riskini arttırabilir. Özgüven eksikliği yaşayan kişiler kendi fikirlerini belirtirken de zorluk yaşarlar. Artık yetişkinlik çağında olan kadın ve erkekler için de bu durum can sıkıcı hale gelebilir. Bireyin hem aile hem arkadaş ortamı zedelenebilir. Bu ve bunun gibi pek çok sorun dolaylı olarak bireyin beslenmesini ve uyku düzenini de olumsuz etkileyecektir. Herkes kendine güvenmek ister. Bu tercih edilen bir şey değildir. Sizin suçunuz da değildir.

Neden Kendime Güvenemiyorum?

Pek çok insan ‘kendime güvenim yok’, ‘neden kendime güvenemiyorum’ gibi sorularla boğuşuyor. Gerçekten de kendine güvenmemenin altında ne yatıyor olabilir? Şöyle ki özellikle çocukluk yaşantıları ve yakın zamandaki başarısızlık, hayal kırıklıkları, tacize veya istismara maruz kalma, çevrenin yüksek beklentileri, baskı altında olma, flört ilişkilerinde sorunlar; flört şiddetine maruz kalma gibi, fiziksel özelliklerle ilgili problemler özgüven eksikliğine yol açabilir.

Güven duygusunun yaşamın ilk yılı oluştuğunu söylemiştik. Bu oluşma sürecinde çocuğa yeterli ilgi, şefkat gösterilmez ise çocuk güven duygusu geliştiremez ve yetişkin yıllarında da özgüven eksikliği yaşayabilir. Bunun yanında bir iş veya evlilik hayatında başarısız olmak da özgüven problemi oluşturabilir. Küçüklükten beri aile veya çevre tarafından yüksek beklentilere maruz kalmak, sürekli başkalarıyla kıyaslanmak, şiddete maruz kalmak, baskı altında olmak da özgüven eksikliğine yol açabilir. Yaşam tarzı da özgüveni etkileyen önemli faktörlerden biridir.

Çocukluk döneminde özgüven kolayca zedelenebileceği için özgüven eksikliği genellikle çocuklukta başlar. Özellikle olumsuz aile ortamı, boşanma, şiddet gibi o ailede yaşayan çocuğun özgüvenini düşürecek ve çocuk ilerleyen yaşlarda da özgüven eksikliği yaşamaya devam edecektir. Ayrıca kişiye sürekli ‘sen yapamazsın, sen başaramazsın’ gibi olumsuz telkinde vermek de özgüven zedeleyicidir.

Görmezden gelinmek de -bu iş ve evlilik hayatında olabilir- bireyin özgüvenini düşüren faktörlerden biridir. Çok uç hedefler belirlemek ve başarısızlığa uğramak da özgüven eksikliğine yol açabilir. Bu yüzden önce kendinizi tanıyıp neyi yapıp yapamayacağınızı bilmeniz gerekir. Kendime güvenmiyorum diyen erkek ile kendime güvenmiyorum diyen kadın arasında pek bir fark yoktur. Özgüven eksikliğinin nedenleri, belirtileri ve sonuçları her iki cinsiyette de aynıdır. Herkes benzer şeyleri yaşamış ve yaşamaktadır.

Özgüven Eksikliği Yaşadığımı Nasıl Anlarım?

Kendinize güvenmediğinizin belli başlı belirtileri vardır.

Eğer karar almakta güçlük yaşıyorsanız
Çoğu konuda başkalarına ihtiyaç duyuyorsanız
Risk alamıyorsanız, sınır koymanız gereken konularda sınır koyamıyorsanız
‘Hayır’ diyemiyorsanız
Sosyal ortamlardan kaçınıyor veya çekiniyorsanız
Başkaları tarafından kullanıldığınızı hissediyorsanız
Eleştirilere karşı çok hassassanız
Karamsarsanız
Kendinizi yetersiz ve başarısız olarak değerlendiriyorsanız
Fiziksel görünüşünüzle ilgili sıkıntılarınız varsa
Olumlu özelliklerinizi görmezden gelip olumsuz yanlarınıza odaklanıyorsanız
Sürekli önemsenmediğinizi ve reddedileceğinizi düşünüyorsanız
Olaylardan çabuk ve sürekli kötü etkileniyorsanız
Potansiyelinizden daha düşük beklentilere sahipseniz
Kendinizi sürekli çevrenizle kıyaslayıp çevrenizden daha aşağıda görüyorsanız
Sürekli ‘kendime güvenmiyorum, kendime güvenimi kaybettim’ diyorsanız

Özgüven eksikliği yaşıyor olma ihtimaliniz yüksektir. Özgüven eksikliği yaşıyor olduğunuzdan şüpheleniyorsanız daha yeterli bilgi edinebilmek için güvenilir sitelerden kendinize özgüven eksikliği testi uygulayabilirsiniz. Fakat unutmayın ki en doğru teşhis ve tedavi uzmanlar tarafından yapılandır.

Kendime Güvenmek İçin Ne Yapmalıyım? Özgüven Arttırma Yolları

ozguven 300x255 Böyle problemlerle uğraşan insanların en çok araştırdığı soru ‘özgüven eksikliği nasıl giderilir?’ ‘özgüven eksikliği tedavi edilebilir mi?’ olmaktadır. Evet, özgüven eksikliği terapi veya ilaç yoluyla tedavi (özgüven eksikliği psikiyatri) edilebilir bir durumdur. Kendi başınıza yapabileceğiniz bir takım şeyler de özgüveninizi arttırmaya yardımcı olacaktır. Bunu için önce kendinizi sevmekle başlayın. Olumlu yanlarınızı keşfedin ve buna odaklanın. Özgüven, kişinin başarı duygusunu tatmasıyla gelişmektedir. Mükemmel olmak zorunda değilsiniz bunun farkına varın, kendinizden şikayetçi olmayın ve kendinizi sürekli olumsuz eleştirmeyin.

Denemeden ‘ben yapamam’ gibi cümleler kurmaktan kaçının. Sizi destekleyen kişilerle zaman geçirin. Objektif değerlendirmeler yapın. Fiziksel görünüşünüze özen gösterin. Tüm bunların yanında özgüven eksikliğinden kurtulmanın en iyi yolu bir uzmana başvurmaktır. Bu konuda çalışan uzmanlar psikolog, psikolojik danışmanlar ve psikoterapistlerdir. Özgüven eksikliği tedavi yöntemleri arasında en etkili olan ve en çok kullanılanları BDT (bilişsel davranışçı terapi) ve EMDR terapisidir.

EMDR günümüzde her psikolojik tedavide sıklıkla kullanılan ve başarı elde edilen bir yöntemdir. Siz de ‘kendime güvenmek istiyorum’ diyorsanız psikolojik destek alabilir, gönül rahatlığıyla EMDR Terapisini tercih edebilirsiniz. Özgüven eksikliği için ilaç tedavisi de uygulanabilir. Özgüven eksikliği için kullanılan ilaçlar terapi süreciyle birlikte yürütüldüğünde daha etkili olabilmektedir.

Özgüven Eksikliği Çözümleri ile ilgili Kitaplar

Daha detaylı bilgi edinebilmek için özgüven eksikliği ile ilgili kitaplar; Özgüven ve Özsaygı Kazanmak (Joseph Murphy), İyi Hissetmek (David Burns), 30 Adımda Özgüven (Sam Horn), Yaratıcı Özgüven (Tom Kelley & David Kelley).