Adından da anlaşılacağı gibi, pozitif psikoterapi tedaviyi ve terapiyi olumlu duygular, ilişkiler ve güçlü yönler üzerine inşa ederek refahı ve işleyişi geliştirmeye odaklanır. Amaç, insanları daha dirençli hale getirmek ve böylece onları gelecekteki stres faktörlerine karşı korumaktır. Kişiler pozitif psikoterapiye bireysel olarak, çift veya aile olarak katılabilir. Yaklaşım, zihinsel sağlık sorunlarının sıkıntısını ve semptomlarını azaltmaya odaklanma eğiliminde olan geleneksel konuşma terapilerinden farklıdır. Çok sayıda pozitif psikoloji terapisi akışı vardır, ancak ikisi en iyi bilinenleridir. Biri, pozitif psikoloji adı verilen, Martin Seligman tarafından geliştirilen bir psikoloji alanıyla ilgilidir. İkincisi, Nossrat Peseschkian tarafından geliştirilen bir terapidir. Yaklaşımlar farklıdır ancak her ikisinin de yararlı terapi türleri olduğu gösterilmiştir.
Pozitif Psikoterapi Neye Yardımcı Olabilir?
Pozitif psikoterapi, sadece zihinsel sağlık sorunlarına yardımcı olmakla sınırlı olmayan geniş bir uygulama yelpazesine sahiptir. İnsanlar aşağıdakiler için pozitif psikolojik müdahalelerden yararlanabilir:
- Depresyon
- Kaygı
- Dayanıklılık oluşturmak
- Genel psikolojik refahı iyileştirmek
Pozitif Psikoterapi İşe Yarıyor Mu?
Terapide çeşitli pozitif psikoloji akımlarının etkileri üzerine pek çok araştırma yapılmıştır. Bazı karışık sonuçlar olsa da, pozitif psikoloji odaklı müdahaleler umut vericidir.
Araştırmalar, uzun vadede sürebilen ve aynı zamanda daha yüksek yaşam doyumu ve mutluluk oranlarına yol açabilen depresyon belirtilerini azaltmaya yardımcı olabileceklerini göstermektedir. Tüm terapi türlerinde olduğu gibi, pozitif psikoterapinin de sınırları vardır.
Terapinin şizofreni veya bipolar bozukluk gibi ciddi akıl hastalıklarının tedavisi için uygun olmadığı düşünülmektedir.
Pozitif Psikoterapi Nasıl Çalışır?
Pozitif psikoloji, sadece ruhsal sıkıntıları olan kişilerin yaralanabileceği terapi yöntemi değildir. Sıkıntısı olan veya olmayan tüm kesimler için kullanılabilir. Pozitif psikoloji akıl sağlığının, akıl hastalığının varlığı, olup olmamasından daha fazlası olduğunu kabul eder. Asıl olarak insanların en iyi şekilde çalışmasına ve ellerinden geldiğince iyi hissetmelerine yardımcı olmak için psikolojik refahı artırmaya odaklanır. Bunun terapide uygulanmasının özel yolu, belirli yaklaşıma bağlıdır. En iyi bilinen iki yaklaşım aşağıda tartışılmaktadır:
Peseschkiyen
Peseschkian'ın modelinde, bilişsel davranış terapisi (BDT) ve psikodinamik terapi gibi diğer terapi türlerinin unsurları, insanların güçlü yönlerine, yeteneklerine ve potansiyeline odaklanmalarına yardımcı olur. Hikayeler ve anekdotlar terapi sırasında pratik stratejilerle örülür.
Pozitif psikoterapi, Peseschkian'ın modelindeki üç ana ilkeyle desteklenir:
Umut: Terapist, zor deneyimlerde anlam bulmaya yardım ederek zihinsel sağlık sorunlarını daha olumlu bir şekilde görmene yardımcı olur. Uykusuzluk yaşıyorsanız ve sıkıntılı hissediyorsanız; pozitif psikoterapi, bu kadar az uykuyla idare edebilmenizin ne kadar büyük bir başarı olduğunu görmek için deneyimi yeniden yorumlamanıza yardımcı olacaktır.
Denge: Ruh sağlığı sorunları, yaşamın bir alanına diğer alanların zararına dengesiz bir şekilde odaklanmanın sonucu olarak görülür. Pozitif psikoterapi, yaşamın dört alanı arasında denge kurmanıza yardımcı olur:
Vücut ve sağlık
Başarı ve iş
İletişim ve ilişkiler
Gelecek ve amaç Konsültasyon: Bu ilke, terapi süreciyle ilgilidir. Terapist sizinle işbirliği içinde çalışır, eğitir ve problem çözer.
Seligman
Seligman’ın çalışmasına dayanan pozitif psikoterapi de pozitif yönelimlidir ve güçlü yönlere dayalıdır. Terapi, mutluluğun üç yönünü inşa etmeye odaklanır:
- Olumlu duygular oluşturmak
- Hayata katılımı artırmak için güçlü yönleri kullanmak
- Hayatta bir amaç geliştirmek ve bir anlam duygusu oluşturmak
Bu yönlerin refahı artırdığı düşünülmektedir. Ayrıca dikkati yararsız düşüncelerden uzaklaştırarak ve başka yöne çevirerek zihinsel sağlık sorunlarının belirtilerini azaltmaya yardımcı olabilirler.
Pozitif Psikoterapi Tedavisinin Süresi
Pozitif psikoterapi daha kısa süreli olma eğilimindedir ve tipik olarak yaklaşık 12 ila 16 seans sürer. Terapiyi ne zaman bitireceğinize terapistinizle birlikte karar vereceksiniz. Alternatif olarak, pozitif psikoloji teknikleri, bilişsel davranış terapisi (BDT), farkındalık uygulamaları veya kabul ve kararlılık terapisi (ACT) gibi diğer terapi türleriyle birleştirilebilir.
Pozitif Psikoterapi Seanslarının Yapısı
Pozitif psikoterapi seanslarının yapısı, terapistinizin yaklaşımına bağlıdır. En iyi bilinen iki yaklaşımın yapısı aşağıda açıklanmaktadır.
Seligman Terapi Modeli
Bu modeldeki terapi, tipik olarak, karşılık gelen ev ödevleri ile sıralı bir planı takip eder:
- Terapist sizi pozitif psikoterapi yaklaşımıyla tanıştırır.
- Güçlü yönleri belirleyin ve mutluluğun üç yönünü tartışın.
- Olumlu duygular oluşturmak için güçlü yönler nasıl kullanılır? Bu, belirli davranışları planlamayı ve hedefler koymayı içerebilir.
- İyi ve kötü anıların ve bunların sizi nasıl farklı şekilde etkilediğinin tartışılması.
- Yaklaşık üç seanstan fazla, bağışlama ve minnettarlık geliştirmeye çalışabilirsiniz.
- "Memnuniyet" kavramı tanıtılır. Her zaman başarıyı en üst düzeye çıkarmak yerine "yeterince iyi" ye odaklanmanız teşvik edilir.
- Odaklanma, iyimserlik ve umut oluşturma yollarına kayar. Örneğin, iyi gitmeyen bir şeyden gelen olumlu bir şeyin geçmiş deneyimleri üzerine düşünmek.
- Aile üyelerinizin güçlü yönlerini belirlemek. Bu, onları terapiye dahil etmeyi içerebilir; kendi güçlü yönlerini belirlemelerini istemek.
- Keyif almanın veya kasıtlı olarak zevkli olaylara dikkat etmenin ve duyguları kalıcı kılmanın etkisi. Haftanız için zevkli aktiviteler planlayabilir ve bunların tadını çıkarmak için teknikler uygulayabilirsiniz.
- Hayata anlam katmak. Başkalarına zaman ayırmak gibi, bunu uygulamak için belirli aktiviteler planlayabilirsiniz.
Üç mutluluk alanının (zevk, bağlılık ve anlam) son bir tartışması ve entegrasyonu ve tam bir yaşam sürmenize nasıl yardımcı olabilecekleri.
Peseschkiyen Terapi Modeli
Bu modeldeki terapi tipik olarak, terapistin hem yardım ettiği hem de danışanın kendi kendine yardım öğrettiği beş aşamadan geçer :
- Gözlem: Olumsuz ya da üzücü olan deneyimleri tespit ederek ve onları olumlu ya da zevkli olanlardan ayıracaksınız.
- Envanter çıkarmak: Geçmiş olaylar üzerine derinlemesine düşünmek ve şimdiki zamanla ilişkilerini keşfetmek.
- Durumsal destek: Ailenin, arkadaşların veya diğer destekleyici ilişkilerin güçlü yönlerine odaklanmak, kendi kendine yardım stratejilerini öğrenmek. Mevcut ve gelecekteki sorunların nasıl çözüleceğini anlamak için geçmiş başarıları kullanmak.
- İletişim: Yaşamın dört alanında (sağlık, başarı, ilişkiler, amaç) zorlukları veya dengesizlikleri ifade etmek.
- Hedefler: Gelecek için hedefler ve geleceğe yönelik bir düşünme tarzı oluşturmak.
Pozitif Psikoterapi İçin Bir Terapiste Nelere Dikkat Edilmeli?
Uzmanlık ve Lisans
Terapist geçerli bir psikolog lisansına sahip bir ruh ve akıl sağlığı uzmanı olmadır. Bu, terapistinizin uygulama için uygun bir eğitim düzeyinde olup olmadığını anlamanızı sağlar. Ege Pozitif Psikoloji Tedavi Merkezlerimizde çalışan terapistlerimizin lisanslı, master sahibi psikologlardan olduğunu göreceksiniz.
Kişisel Uyum
Terapistinizle güçlü bir çalışma ilişkisi geliştirme potansiyeline öncelik verin. "Terapötik ittifak" adı verilen bu güvene dayalı ilişki, terapinin etkisi üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilir. Bu nedenle, birlikte çalışırken kendini rahat hissettiğin bir terapist bulmanız önemlidir.
Terapiye Yaklaşım
Kendinizi en rahat hissettiğiniz yaklaşım türünü düşünün. Yukarıda tartışılan iki pozitif psikoloji terapi türünden birinin hissini seviyor musunuz? Veya, BDT gibi başka bir terapi türüne yerleştirilmiş bazı pozitif psikoloji egzersizlerine sahip olmayı mı tercih edersiniz? Tercih ettiğiniz yaklaşımı öneren veya tercihlerinizi potansiyel terapistlerle tartışan terapistleri arayın.
Önceden Konuşun
Potansiyel terapistiniz hakkında ne hissedeceğinizi ölçmenin en iyi yolu, bir ön görüşme istemektir. Çoğu terapist bunu yapmaktan mutlu olacaktır. Bu size terapistiniz hakkında soru sorma fırsatı verir:
Nitelikler ve Eğitim
Pozitif psikoterapi deneyimi, terapistinizde ne tür pozitif psikoloji müdahaleleri kullandıklarını açıklamalarını isteyin ve bunların sizin için iyi bir kişisel uygun olup olmayacağını düşünün.
Referanslar ve Kaynaklar
- Seligman, M.E.P., Rashid, T., and Parks, A.C., “Positive Psychotherapy”
- A Comparative Study on the Effectiveness of Positive Psychotherapy and Group Cognitive-Behavioral Therapy for the Patients Suffering From Major Depressive Disorder
- World Association for Positive and Transcultural Psychotherapy (WAPP)